Eski Köy Düğün Geleneklerimiz – Kadir AKSU

Yöremizdeki eski düğünlerin kaleme alındığı bu şiirde, evlilik öncelikleri, kız isteme, söz kesme, şerbet içme, düğün hazırlıkları, düğün günü işleri, gelin alma ve sonrası gelenekleriyle birlikte şiire dökülmüştür.

1-Eskiden köyler kapalı toplumdu
Köy içi evlilikler oluyordu
Bize iyi bakar deniliyordu
Akrabadan gelin alınıyordu

2-Köylünün geçimi, hayvancılıktı
Hayvanı çok olana bakılırdı
Hatırlı olan, edilmez göz ardı
Bunlara da öncelik tanınırdı

3-Memur ise, ekmeği el yemesin
Kimisi der, arazi bölünmesin
Gençler der, anne, baba üzülmesin
Bazen kaderine boyun eğersin

4-Gençlere sormazlar, çok eskilerde
Karar büyüklerindir, evlenmede
Bazen damat olmaz, şerbet içmede
Birbirlerini görürler düğünde

5-Meslek sahibi olan talihliydi
Anne, babasını ikna ederdi
Başkasını sevdiğini söylerdi
Daima özgür olmayı seçerdi

6-Arkadaşlık yapıp, karar verirler
Bu durumu aileye söylerler
Aileler, zamanı geldi derler
Kız ailesine haber verirler

7-İlk istemede kızı vermediler
Büyüklere bir soralım dediler
Zaten kız evi naz evidir derler
Olumlu mesajla, geri döndüler

8-Birkaç hafta sonra haber verildi
Buyursunlar deyip, kabul edildi
Büyükler alınıp eve gidildi
Hal hatır sorulup, sohbet edildi

9-Sohbet sonrası, ikramlar içildi
En zor iş, kız istemeye geçildi
Allahın emriyle kız istenildi
Kızımıza bir soralım denildi

10-Başını eğdi, baba sen bilirsin
Baba anladı, Allah mesut etsin
En sonunda söz yüzüğü takılsın
Bahtınız açık, gönlünüz hoş olsun

11-Söz kesildi, yaktılar bir cıgara
İyi dileklerle geçti konuşma
Önceleri başlık vardı arada
Başlık parası kalktı bizim orada

12-Sıra geldi takıların zirvesi
Önceleri yapılırdı listesi
Sonra takılırdı, gücü yetesi
Bu işlerin kalmadı cazibesi

13-Günü konuşurlar, şerbet içmeye
Kız tarafı eksik yazar, listeye
Karşı taraf başlar, eksik düzmeye
Şerbetler artık hazırdır, geceye

14-Kızlar süslenir iyi karşılanır
Maniler söylenir, oyun oynanır
Sevgililer birbiriyle bakışır
Bu arada yüzükler hazırlanır

15-Yüzükler takılır, alkış atılır
Oyun sonrasında, nişan dağılır
Buluşmalar biraz gizli yapılır
Bayramlarda hediyeler alınır

16-Yün yataklar hazırlanır, bükülür
Çeyiz yapılır, sandığa, dürülür
Hısım, akrabaya, bohça düzülür
Kız anası bu işleri yürütür

17-Gün belirlenir, mehter ayarlanır
Köylü, sabunla düğüne çağrılır
Yakın akrabaya yazma ayrılır
Erzaklar, düğün evine ulaşır

18-Cumartesi, gece kına yakılır
Mehter alınıp kınaya gidilir
Getirilen kız bohçası verilir
Dönüşte damat bohçası alınır

19-Misafir gelene ikram yapılır
Türkü söyleyerek kız ağlatılır
El açmak için, kaynana çağrılır
El içine para konur, bağlanır.

20-Keşkek kazanları ateşe atılır
Yufkalar açılır, börek bağlanır
Sarma sarılır, meze hazırlanır
Özveriyle, hep birlikte yapılır

21-Kız evine koç kesip yollarlar
Yemekler pişer, kadınlar rahatlar
İkinci gece, kurulur sofralar
Bundan sonrası, eğlenceli anlar

22-Düğün kâhyası, yönetir mehteri
Yol gaydasıyla karşılar herkesi
Misafirindir, evin başköşesi
Şaka, sohbet, bu gecenin neşesi

23-Ateş yakılırdı, köy meydanına
Büyüklerimiz tutar, dik horona
Kıvrak olan geçer, oyun başına
Muhteşem olurdu düğün namına

24-Tabak, kaşık alınır, komşulardan
Gençler taşır, yemekleri sıradan
Sohbetler edilir geçmiş yıllardan
Bulaşıklar taşınırdı sonradan

25-Mehter her odayı gezer, çalardı
Kimi oynar, kimi alkış tutardı
Liste tutulur, bahşiş toplanırdı
En sıkıntılı gece sonlanırdı

26-Düğünlerin başyemeği keşkekti
Çocukların kapıştığı börekti
Patates yahnisi ara yemekti
Sütlaç tatlıs,son sözü  kesendi

27-Sarma olmayınca karınlar doymaz
Yahnisiz keşkeğin hiç tadı olmaz
Yemeklerin tadına doyum olmaz
O günkü yemekler, bu güne uymaz

28-İçki sofrasında âlem başkaydı
Et, boranı, turşu; yoğurtta vardı
İlk zamanlar silahlar atılırdı
Düğüne ayrı bir neşe katardı

29-Davula bahşiş, zurnacıya peşkir
Her zaman verilir,gelenektir
Son akşam evde kız başı yatılır
Damat, kızlara bahşişini verir

30-Pazar günleri gelin alınırdı
Düğün alayı evde toplanırdı
Gelin atı, iyi  donatılırdı
Yol gaydasıyla eve varılırdı

31-Damat çağrılır, gelin evden çıkmaz
Bahşiş verilmeden, kapı açılmaz
Kızın kardeşi, sandıktan ayrılmaz
Bahşişleri verdin mi sorun kalmaz

32-Erkek kardeş bağlar, gelin kuşaklı
Gelin ata biner, telli duvaklı
Anne baba bakar, gözleri yaşlı
Çal kayaları, gelin ağlamalı

33-Çeyizler alınır, yola çıkılır
Özellikle farklı yoldan gelinir
Davul zurna çalar, halay çekilir
Ev in önünde, cezayir çalınır

34- Davul zurna, dertli, dertli çalardı
Ne veriyorsun kaynana, derlerdi
Bir dişi dana verdim; gitti, derdi
Geline, para, çerez atarlardı

35-Gelin ev içine girdi giresi
Kapıya çakılır dilek çivisi
Mehterin bitmişti izin vizesi
Sonlamıştı artık düğün çilesi

36-Gelin, kapı eşiğine yağ sürer
Hayatta hiç zorluk çekmesin derler
Gelin, suyu karıştırarak gözler
Yaşam su gibi, berrak geçsin derler

37-Çeyiz açılır, evde sergilenir
Akşama imam nikâhı kıyılır
Coşkuyla damat gelişi beklenir
Gerdek girişi, damat yumruklanır

38-Bazen duvak düğünü yapılırdı
Sağdıç, yakın akraba çağrılırdı
Sağdıç oklavaya duvak dolardı
Dilek tutulup geri atılırdı

39-Önceleri tutulurdu gelinlik
Zamanla yapılır, güvey görmelik
Damadı asarlardı göstermelik
Kız anası verir bir hediyelik

40-Bir kısım gençler erdi muradına
Darısı diğer gençlerin başına
Gençler gidiyor nikâh masasına
Mutluluk gelsin yeni yuvasına

41-Kadir Aksu der, bu güzel anılar
Köyde düğün yapanlar, bunu anlar
Geçmişte yaşanmış, özlemdir bunlar
Unutulmasın diye yazıldılar

Kadir AKSU
10 Haziran 2020

• Kız başı yatma: Gelin alınacağı gece, gelin adayı yalnız bırakılmaz. Samimi arkadaşları, onunla birlikte, aynı odada yatar. Sabah damat adayı, kızlara bahşiş verir.

• Duvak düğünü: Evliliğin ilk gecenin sabahı, sağdıç ve yakın akrabalar, damat evine gelirler. Bir sorun yoksa sağdıç duvağı oklavaya dolar, dilekler tutulur. Duvaklı oklavayı geri atarlar. Gelin sağdıcı yakalarsa bahşişini alır. Duvak düğününde çalgı yoktur.

• Kapıya çivi çakma: Gelinin evliliği sağlam olsun, boşanma olmasın anlamına gelir.

• Gelin almada, geliş yolunun farklı olması: Damat veya geline yol üzerinde, yapılabilecek büyünün, nazarın engellenmesi içindir. Yolu uzatılması, düğüne daha muhteşemlik katmak.

• Gelin başına çerez atma: Çerez içinde buğday, şeker bulunur. Aile yokluk çekmesin, bolluk içinde yaşasın, kazançları bereketli olsun anlamı taşımaktadır. köylere göre, geleneklerde, farklılıklar  vardır.