Kardeşçe, Özgürce: Yeşilce

Ersoy Soydan – Turizm Gazetesi

Bu hafta dağların doruğunda bir beldeye; Yeşilce’ye gidiyoruz. Mesudiye’ye bağlı bir belde olan Yeşilce diğer köylerden, beldelerden çok ama çok farklı bir yer. Yeşilce’de kültür merkezi, otel, hatta üniversite bile var. Her şeyden öte özgürlük var; kimse camiye gidene de, içki içene de karışmıyor, hatta bir çok kentte içkili mekan açılmasına izin verilmezken burada bir bar bile var. Beldenin sokaklarında dolaştıkça şok üstüne şok yaşıyor insan, zira kahvehanelerde erkeklerle kadınlar bir arada oturuyor, hatta beraber oyun oynuyorlar. Yeşilce’de okuma yazma oranının yüzde yüz olduğu söyleniyor, köylülerin çoğu okuyup devlet memuru özellikle de öğretmen olmuş.

Köyün adı eskiden Yavadı imiş, 1958 yılında adı Yeşilce olarak değiştirilmiş. Nereden geldiği kesin olarak bilinmeyen Yavadı adından ilk kez 1455 yılına ait bir Osmanlı belgesinde söz ediliyor. Halk arasında köyün Hasan, Ahmet ve Mehmet adında üç kardeş tarafından kurulduğuna inanılıyor. Daha sonra Çerkez ve Gürcü ailelerde gelip köye yerleşmiş ve Yeşilce halkını oluşturmuş. Bir zamanlar köyün etrafında Çağman gibi Rum köyleri de varmış, bu köyler mübadeleyle boşaltılmış.
Mesudiye’ye 6 km uzaklıkta bulunan kalenin (Kaleköy’de) Hacıemiroğulları Beyliği’nin ilk merkezi olduğu kabul ediliyor. Aşağı yukarı Samsun, Ordu, Giresun ve Trabzon illerini kapsayan bir bölgede hüküm sürmüş bu beyliğin Çepni boyuna mensup Türkmenlerce kurulduğu kabul ediliyor. Yeşilce’de de (en azından kültürel olarak) Çepni etkisi hissediliyor.

Yeşilce 1952 yılında belediye olmuş; bir aralar ilçe olmaya bile heveslenmişler, ama seksenli yıllarda nüfusu azalmış, hatta son çıkarılan yasayla belediyesinin kaldırılması bile gündeme gelmiş, neyse ki turizm bölgesi olduğu için bu gerçekleşmemiş.
Yeşilce deniz seviyesinden 1350 metre yükseklikte kurulmuş, Merkez ve Yeşilyurt (Beri) adlarında iki mahalleden oluşuyor. Yeşilce’nin üç yaylası ve on iki güzlesi var. Eskiden yani 40-50 yıl öncesine kadar yaylacılık çok daha önemliymiş. Mayıs ayının ilk haftası yaylalara göç edilir, Ağustos ayı başında da güzlelere geçilir, ilk kar düşene kadar güzlelerde kalınırmış. Sonrasında altı ay süren kış başlarmış Yeşilceliler için. Yayla geleneği azalsa da sürüyor, ama kışlar eskisi gibi sert geçmiyormuş.
Çukuralan yaylası 1650 metre, Kızılağaç yaylası 1780 metre, Kıyıyurt yaylası ise 1670 metre yüksekliğinde. 1998 yılında turizm bölgesi ilan edilen Yeşilce yayla turizmine çok uygun. Özellikle çevresini saran köknar ağaçları ve şirin göletiyle Alpleri andıran Çukuralan Yaylası görülmeye değer. Yaylalara iki yıl önce elektrik bağlanmış, şimdilik göze çarpan bir çirkin yapılaşma yok yaylalarda, inşallah hiçbir zaman da olmaz.
Hatta bir kış sporları merkezi olması da mümkün Yeşilce’nin, özellikle Kabaktepe mevkiinin bu iş için çok uygun olduğu söyleniyor. Yine yörenin en yüksek olan noktası olan 2298 metre yüksekliğindeki Eriçok tepesinde de yamaç paraşütü yapılabilir diye düşünüyorum.

Yeşilce sol kimliğiyle öne çıkan bir belde. Son yerel seçimde kullanılan oyların tamamı sol partilere verilmiş, hatta AKP’nin adayı bile oyunu sol partiye atmış. Sol kimliğin oluşmasında ve kültürel dönüşümde en büyük payın ise Köy Enstitülü öğretmen Azmi Aksoy’a ait olduğu kabul ediliyor. (Azmi Aksoy gibi Köy Enstitülü binlerce öğretmen Anadolu’nun dört bir yanına aydınlığı götürdü, baskı ve sürgünlerle geçen yaşamlarında büyük bedeller ödedi. Bu vesileyle hepsinin ellerinden öperim.)
Köylülerin örgütlenmesi için büyük emek harcamış Azmi Aksoy, Yeşilce’deki ilk örgütlenmeyi “Gençler Birliği”ni kurarak başlatmış. Bu örgütlenme yaşlı kuşakları da etkilemiş, dayanışma ve imece ruhunu daha ileriye taşımış. Azmi Aksoy 1946 yılında atandığı Yeşilce’de Üretim ve Tüketim Kooperatifi kurmuş, çevre köyler bile ihtiyaçlarını buradan karşılıyormuş, 1981 yılında kooperatif enflasyona yenik düşüp kapatılmış. Azmi Aksoy belediye başkanlığı da yapmış, başkanlığı sırasında Yeşilce Tarım Kredi Kooperatifi’nin kurulmasına da öncülük etmiş, 12 Eylül darbesinde de görevinden alınmış.
Yeşilce Karadeniz’in tüm demokrat yerleşimleri gibi 12 Eylül’ün baskılarından nasibini almış, yine de yılmamışlar örgütlenmeyi birlikte üretip, kazanmayı sürdürmüşler. Gülpınar Tarımsal Kalkınma Kooperatifini de örgütleyen Yeşilceliler 1984 yılında yine köyün öğretmenlerinin öncülüğünde bir süt işleme tesisi kurmuşlar. Bu çabaları karşılıksız kalmamış tabii ki (!) Tesisin kurulmasına sağlayan öğretmenlerden Ali Aksoylar ve Mehmet Okumuşlar sürgüne gönderilmiş, malum çevrelerce de kooperatife süt vermeyin kampanyası başlatılmış. Bütün bunların üstüne bir de yangın çıkınca üretim durmuş. Siyasi baskılar bununla da bitmemiş, kooperatifin bütün projeleri bizzat devletin bürokratlarınca engellenmiş ve böylece vatana millete hizmet edilmiş.(miş)
Ama Yeşilceliler rahat durmamış, bu kez 1996 yılında Yeşilce İmece Vakfını kurmuşlar. Vakıf, Yeşilce’ye konforlu bir otel kazandırmış, öte yandan Çukuralan Yaylası’nın turizme açılması içinde katkıda bulunmuş.

Bununla da kalınmamış köydeki eski ortaokul binası 1996 yılında Azmi Aksoy Kültür Merkezi olarak düzenlenmiş. Kapanan ilkokul ise Mesudiye Meslek Yüksek Okulu’nun binası olarak kullanılıyor. Yani artık ilkokulu olmayan Yeşilce’de üniversite ve öğrencilerin kalması için inşa edilmiş bir yurt bile var. 20 yataklı İmece Oteli de şimdi Turizm Meslek Yüksek Okulu’nun uygulama oteli olarak hizmet veriyor. Ordu’nun en iyi otellerinden biri olarak kabul edilen İmece Oteli’nde yaz aylarında her akşam canlı müzik yapılıyor. Mesudiye’ye gelen bütün konuklar ilçe merkezi yerine Yeşilce’de konaklıyormuş artık.
Yeşilce’de 19 yıldır temmuz ayında kültür ve yayla şenlikleri düzenleniyor. Musa Eroğlu, Erdal Erzincan ve Sabahat Akkiraz gibi sanatçılarında katıldığı şenliklerde Türkiye’nin ve Dünyanın dört bir yanına dağılmış Yeşilceliler bir araya geliyor. Enis Ayar’ın düzenlediği Vosvos şenliklerinin de önemli duraklarından biri Yeşilce. Vosvos şenliğinin de Yeşilce’nin tanıtımına büyük katkısı olmuş.
Yeşilceliler memleket hasretlerini İstanbul ve Ankara’daki kurdukları derneklerle gidermeye çalışıyor. Bir yandan üniversite öğrencilerine burs verirken, hemşehrileri bir arada tutmayı amaçlayan kültürel etkinlikler de düzenliyorlar. Anneler gününde “Ananı da al gel” sloganıyla Safranbolu gezisi düzenlemişler. Bir yandan da Yeşilce’nin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyorlar. Yayla yollarının bakımında hala imeceyi sürdürüyorlar, zira kaymakamlık bu işler için ödenek vermeyince gurbetteki Yeşilceliler para toplayıp beldeye gönderiyor.
Kışın genç nüfus kalmadığı için ilkokul ve ortaokul kapanmış. Buna rağmen Yeşilce’de iki lokanta, market ve sağlık ocağı bulunuyor.

HOŞGÖRÜLÜ, UYANIK VE MUZİP İNSANLARIN YURDU
Yeşilceliler hoşgörülü oldukları kadar uyanık ve muzip yönleriyle de tanınıyor, kendilerini eleştirmekten de geri kalmıyorlar. Bir Yeşilcelinin davul zurna eşliğinde, neşe içinde (tek horon) oynarken, kendisine yönelen TRT mikrofonlarına; “Cenazemiz var çok üzgünüz” dediği; yediği çekirdeklerin kabuklarını yere attığı için eleştirilen başka bir Yeşilcelinin ise “Ben havaya atıyorum onlar yere düşüyor, ne yapayım dediği; “Cebindeki rakı şişesiyle birlikte dereye düşen Yeşilceli Dilki Bahattin’in kendisini kurtarmaya çalışan ahaliye “Beni bırakın şişeyi kurtarın!” dediği anlatılıyor.

NASIL GİDİLİR?
Yeşilce Mesudiye’ye 12 km, Ordu’ya 126 km, Samsun’a 291 ve İstanbul’a 1024 km uzaklıkta. İstanbul’dan Yeşilce’ye direkt otobüs seferleri yapılıyor.
Yeşilce Çambaşı yaylasına da 23 km uzaklıkta. Şimdilik Çambaşı’ndan Yeşilce’ye toprak yayla yollarından ulaşılıyor.

http://www.turizmgazetesi.com/articles/article.aspx?id=45681